TỪ NE ME QUITTE PAS ĐẾN IF YOU GO AWAY

Ne me quitte pas

Il faut oublier
Tout peut s'oublier.
Qui s'enfuit déjà
Oublier le temps
Des malentendus
Et le temps perdu
A savoir comment
Oublier ces heures
Qui tuaient parfois
A coups de pourquoi
Le coeur du bonheur
Ne me quitte pas ...

Bản Ne me quitte pas được Jacques Brel sáng tác năm 1959.

Jacques Brel (1929-1978), tên thật là Jacques Romain Georges Brel, một nghệ sĩ người Bỉ, thành danh và sinh sống tại Paris. Ngoài sáng tác nhạc, ông còn là nhà thơ, đạo diễn và diễn viên điện ảnh. Những tác phẩm điện ảnh của ông được đánh giá là suất sắc, nhưng ông cũng đồng thời để đời với nhiều ca khúc bằng tiếng Pháp, trong đó Ne me quitte pas nổi tiếng mà Phạm Duy đã chuyển thể sang lời Việt qua bản tiếng Anh với tên gọi bất hủ: Người yêu nếu ra đi.

Ne me quitte pas được Brel viết khi chia tay người yêu. Tiêu đề bài hát: Ne me quitte pascó nghĩa là: Đừng bỏ anh.

Là nỗi đau thống thiết của một con tim bị bỏ rơi, bản thân bài hát đã nói lên tất cả. Không đủ sức chịu đựng sự ra đi của người tình và bất chấp kiêu hãnh của một đàn ông, Ne me quitte pas diễn tả nỗi đau bằng những ngôn từ thật nhất, đẹp nhất của một cuộc chia lìa và vì thế, nó ngày càng được yêu thích và trở thành nhạc phẩm nổi tiếng nhất của Brel.

Những câu từ hết sức ma mị, yếu mềm nhưng không vì thế mà kém lãng mạn, cùng một chất nhạc da diết làm mềm cả những trái tim cứng rắn nhất.

Hãy nghe chàng van xin:

Ne me quitte pas ...
Laisse-moi devenir l’ombre de ton ombre
L’ombre de ta main, l’ombre de ton chien.

Xin em đừng bỏ anh...
Hãy để anh làm cái bóng của cái bóng em
Làm cái bóng của bàn tay em, cái bóng của con chó nhà em...

Ôi chao, một sự si mê đến kiệt quệ!

Có lẽ vì nhiều người đồng cảm với sự "thất tình vô phương cứu chữa" này, bài hát trở nên nổi tiếng đến nỗi, có rất nhiều ca sĩ nổi tiếng đã cover. Nó còn được hát bằng đủ thứ tiếng trên thế giới.

Qua bản tiếng Anh do Rod McKuen viết lời, bản gốc tiếng Pháp được đổi thành If You Go Away: Nếu em bỏ đi. 

 Không còn là sự van xin khóc lóc đến mụ mị như bản tiếng Pháp Ne me quitte pas.

Mà là những lời rủ rỉ của người tình với người tình:

If you go away on the summer day
Then you might as well take the sun away
All the birds that flew in the summer sky

Nếu như em ra đi
Mặt trời cũng theo đi
Bầy chim cũng bay mất ...
Người tình si, say đắm với những hứa hẹn:

But if you stay, I 'll make you a day
Like no day has been, or will be again
Well sail the sun, well ride on the rain

Nhưng nếu em ở lại
Anh sẽ mang tặng em
Một ngày chưa từng có
Dong thuyền trời nắng tươi
Lang thang cơn mưa nhỏ...
Và lời Việt, do Phạm Duy dịch, đẹp đến từng câu chữ, sát với bản tiếng Anh hơn cả: 

Người Yêu Nếu Ra Ði

Người yêu nếu ra đi, một hôm nắng lên cao

Xin hãy mang đi theo, cả mây trắng trong veo

Lời chim hót mang đi, cùng tia nắng xôn xao

Ngày ta mới yêu nhau, tình ta mới dâng cao

Ngày sao thấy đi mau, và đêm vắng đêm sâu

Trăng sáng như nâng niu, loài chim hót đêm thâu

Người yêu nếu ra đi

Người yêu nếu chia lìa

Người yêu nếu ra đi

Người yêu nếu ra đi, người yêu sẽ ra đi

Xin trái đất lang thang, đừng quay nữa nghe không

Ðể có lẽ thương tâm, người yêu sẽ quay chân

Người có biết con tim, rồi tim sẽ êm êm

Ngừng nghe tiếng trăm năm, người yêu đã xa xăm

Tôi chết êm trong đêm, chờ nghe tiếng yêu vang

Người yêu nếu ra đi

Người yêu nếu chia lìa

Người yêu nếu ra đi

Người mà không đi, người tình tôi còn đó

Sẽ thấy tôi còn đây, yêu nhau như ngày qua

Cùng vừng dương lên, cùng làn mây lả lướt

Nói với lá cây tôi, đêm như xưa đầy vơi

Chìm vào làn môi, nụ cười không từ chối

Nói với mắt môi ai, duyên tình mãi không phai

Người mà xa vắng, tôi sẽ khóc thầm

Làn nước mắt tuôn tràn, cuộc tình đã tan

Người yêu nếu chia lìa

Người yêu nếu chia lìa

Người yêu nếu chia lìa

Người yêu chớ ra đi...
Không biết trên thế gian có bao đôi lứa đang yêu và được yêu. Bao người yêu đã cất bước ra đi hoặc sẽ cất bước. Hạnh phúc và nỗi tan nát vẫn luôn đan xen trong những cuộc tình.

Và If You Go Away vẫn được yêu thích ngay cả khi ta không hề biết đến chia ly.
.......
Ka
10092014

Chú thích: Lời tiếng Anh và tiếng Pháp do NNT dịch. Tks.